stat

stat – narzędzie do odczytu i prezentacji informacji o plikach oraz (z przełącznikiem -f) o systemie plików.
Pokazuje m.in. rozmiar, prawa dostępu, właściciela, numery inode, czasy dostępu/modyfikacji/zmiany oraz typ pliku. W trybie -f zwraca typ systemu plików, rozmiary bloków, liczbę bloków i węzłów inode.
Dostępne w większości dystrybucji Linuksa (GNU coreutils). Na systemach BSD/macOS stat istnieje, ale ma inny zestaw opcji i składnię.

Składnia

stat [opcje] PLIK...
stat -f [opcje] PLIK...

Wariant standardowy: informacje o plikach.
Wariant -f: informacje o systemie plików zawierającym wskazany plik/katalog.
Wspólne przełączniki globalne: --help, --version.

Parametr	Opis
`PLIK...`	Jedna lub więcej ścieżek do plików/katalogów.
`-c, --format=FORMAT`	Własny format wyjścia (automatycznie dodaje `\n`). Używane dla informacji o plikach.
`--printf=FORMAT`	Jak `--format`, ale interpretuje sekwencje `\\` i nie dodaje końcowego `\n` – przydatne w skryptach.
`-f, --file-system`	Zwraca informacje o systemie plików (zamiast o plikach).
`-t, --terse`	Zwięzła, jednowierszowa forma wyjścia.
`-L, --dereference`	Śledź dowiązania symboliczne (działa na plik docelowy).
`--help`	Wyświetl pomoc.
`--version`	Podaj wersję programu.

Najczęściej używane znaczniki formatu (tryb pliku, stat -c/--format):

%n – nazwa; %s – rozmiar (B); %F – typ pliku; %i – inode; %h – liczba dowiązań.
%a – prawa w ósemkach; %A – prawa w zapisie symbolicznym; %U/%G – właściciel/grupa; %u/%g – UID/GID.
Czasy: %x (atime), %y (mtime), %z (ctime – zmiana metadanych), %w (czas utworzenia; może być - jeśli niedostępny); odpowiadające epoki: %X, %Y, %Z, %W.
Kontekst bezpieczeństwa (jeśli dostępny): %C.

Znaczniki formatu dla trybu systemu plików (stat -f -c ...):

%T – typ systemu plików (czytelnie), %t – typ w hex.
%S – fundamentalny rozmiar bloku; %s – rozmiar „optymalnego” bloku I/O.
%b – łączna liczba bloków; %f – wolne bloki; %a – bloki dostępne dla nie-roota; %l – maks. długość nazwy.

# 1) Podstawowe informacje o pliku
stat plik.log

Wyjście zawiera m.in. rozmiar, typ, prawa, właściciela, czasy dostępu/modyfikacji oraz inode.

# 2) Własny format – jedna linia na plik
stat -c '%n: %s B, %A (%a), %U:%G, mtime=%y' plik.log

Zwraca nazwę, rozmiar, prawa w dwóch formatach, właściciela/grupę i czas modyfikacji.

# 3) Czasy w sekundach epoki (przydatne do porównań w skryptach)
stat -c '%n %X %Y %Z' plik.log

Drukuje czasy atime/mtime/ctime jako liczby całkowite (epoch).

# 4) Informacje o systemie plików zawierającym bieżący katalog
stat -f -c 'fs=%n type=%T block=%S total=%b free=%f avail=%a' .

Pokazuje typ FS, rozmiar bloku i statystyki bloków.

# 5) Terse: zwięzła forma – jedna linia, stała kolejność pól
stat -t plik.log

Przydatne do szybkiego parsowania przez inne narzędzia.

# 6) Wypisanie tylko czasu utworzenia (jeśli wspierany przez FS/jądro)
stat -c '%w %n' plik.log   # '-' gdy atrybut nieobsługiwany

GNU vs BSD/macOS: składnia i znaczniki formatów różnią się; przykłady powyżej dotyczą GNU coreutils (typowe w Linuksie). Na macOS/BSD wiele opcji (-c, --printf) nie istnieje.
Uprawnienia: do większości metadanych wystarczy prawo odczytu elementów ścieżki (i „execute” na katalogach do przejścia). Zawartość pliku nie jest czytana.
Czas utworzenia: %w/%W może być niedostępne (-) w zależności od systemu plików (np. starsze ext4, część sieciowych FS) i wersji jądra.
--format vs --printf: --printf nie dodaje końcowego \n i interpretuje sekwencje \\n, \\t itd.; --format zawsze kończy nową linią.
Dowiązania symboliczne: użyj -L, aby raportować metadane obiektu docelowego zamiast samego linku.

Błąd / Komunikat	Przyczyna	Rozwiązanie
`stat: cannot stat 'plik': No such file or directory`	Nieistniejąca ścieżka lub literówka.	Sprawdź nazwę/ścieżkę; używaj cudzysłowów przy spacji: `stat "Moje pliki/raport.txt"`.
`stat: invalid option -- 'c'` (lub inne)	Używasz składni GNU na systemie BSD/macOS.	Sprawdź `man stat` na danej maszynie; dostosuj opcje do wariantu systemu.
Nieoczekiwane `-` dla `%w`/`%W`	System plików/jądro nie przechowuje czasu utworzenia.	Skorzystaj z `%y` (mtime) lub innego FS; nie zakładaj istnienia birth time.
`Permission denied` przy dostępie do ścieżki	Brak uprawnień do przejścia przez katalog lub odczytu metadanych urządzenia spec.	Uruchom jako użytkownik z odpowiednimi prawami lub dodaj uprawnienia do ścieżki; ewentualnie użyj `sudo`.
Puste/`?` dla `%C`	Brak wsparcia kontekstu bezpieczeństwa (np. SELinux) lub niezaładowany moduł.	Włącz/Skonfiguruj SELinux/SMACK/AppArmor; sprawdź dokumentację bezpieczeństwa systemu.