test

test służy do sprawdzania warunków logicznych w skryptach i wierszu poleceń. Może porównywać liczby, ciągi znaków, sprawdzać właściwości plików (istnienie, prawa dostępu, typ) oraz oceniać wyrażenia logiczne.

Zastosowania: tworzenie instrukcji warunkowych w skryptach, kontrola przepływu wykonywania.
Dostępność: wbudowane w większość powłok (bash, sh, ksh) oraz jako samodzielne polecenie (/usr/bin/test).

Składnia

test WYRAŻENIE
[ WYRAŻENIE ]
[[ WYRAŻENIE ]]  # Rozszerzona składnia bash

Warianty: użycie słowa kluczowego test lub nawiasów kwadratowych [], a w bash także podwójnych nawiasów [[ ]] dla rozszerzonych porównań.

Parametry

Parametr	Opis
`-e plik`	Sprawdza, czy plik istnieje.
`-f plik`	Sprawdza, czy plik istnieje i jest zwykłym plikiem.
`-d katalog`	Sprawdza, czy istnieje katalog.
`-r/-w/-x plik`	Sprawdza prawa dostępu: odczyt, zapis, wykonanie.
`str1 = str2`	Porównuje równość ciągów znaków.
`str1 != str2`	Sprawdza, czy ciągi są różne.
`-n str`	Sprawdza, czy ciąg ma długość większą niż 0.
`-z str`	Sprawdza, czy ciąg jest pusty.
`n1 -eq n2`	Sprawdza równość liczb całkowitych.
`n1 -ne/-lt/-le/-gt/-ge n2`	Porównania liczbowe: różne, mniejsze, mniejsze/równe, większe, większe/równe.
`! wyrażenie`	Neguje wynik wyrażenia.
`wyraż1 -a wyraż2`	AND logiczne (oba muszą być prawdziwe).
`wyraż1 -o wyraż2`	OR logiczne (przynajmniej jedno prawdziwe).

Przykłady użycia

# Sprawdź, czy plik istnieje
test -e plik.txt && echo "Plik istnieje"

# Porównanie liczb
if [ "$a" -gt "$b" ]; then echo "a > b"; fi

# Użycie rozszerzonej składni bash
if [[ $str == "abc*" ]]; then echo "Pasuje"; fi

Uwagi

W bash [[ ]] jest bezpieczniejsze dla porównań ciągów (brak potrzeby uciekania niektórych znaków).
Należy pamiętać o odstępach między nawiasami [] a wyrażeniem – brak spacji spowoduje błąd składni.
test zwraca kod zakończenia 0 (prawda) lub 1 (fałsz), co można wykorzystać w instrukcjach warunkowych i łańcuchach poleceń.

Najczęściej spotykane błędy i jak je naprawić

Błąd / Komunikat	Przyczyna	Rozwiązanie
`[: missing ]`	Brak spacji lub zamykającego nawiasu w składni.	Dodaj spacje wokół wyrażenia.
`unary operator expected`	Brak argumentu w wyrażeniu (np. zmienna pusta).	Sprawdź, czy zmienne są ustawione, używaj `"$var"`.
Niewłaściwe porównanie liczb	Użycie operatorów `>` lub `<` zamiast `-gt`/`-lt`.	W porównaniach liczbowych stosuj odpowiednie operatory.

Linki i źródła

man test – dokumentacja narzędzia.
GNU Coreutils – test – szczegółowy opis.
Bash Reference Manual – Conditional Expressions – warunki w bash.