pr

pr – klasyczny filtr do paginacji i składu plików tekstowych przed wydrukiem lub podglądem (np. w less/lpr).
Potrafi: dodawać nagłówek/stopkę z datą/nazwą pliku i numerem strony, dzielić na kolumny, ustawiać szerokość strony, wcięcia, liczby wierszy, wybierać zakres stron.
Występuje w GNU coreutils (Linux) oraz w BSD / macOS (składnia bardzo podobna; drobne różnice opcji).

Składnia

pr [opcje] [PLIK...]

Wejściem jest tekst (z pliku lub stdin), wyjściem — sformatowany tekst (na stdout), który można przekierować do less/lpr.
Warianty: układ w N kolumnach, łączenie wielu plików równolegle (po kolumnie), wybór zakresu stron.

Parametry

Parametr	Opis
`+P[:Q]`	Zacznij od strony P i opcjonalnie zakończ na Q (np. `+3:5`).
`-N`	Ułóż w N kolumnach (np. `-2`, `-3`).
`-a, --across`	Kolumny wypełniane po wierszach (w poprzek), domyślnie „w dół”.
`-m, --merge`	Scal wiele plików: każdy plik w osobnej kolumnie.
`-t, --omit-header`	Bez nagłówków/stopek (goła treść, przydatne do potoków).
`-F, -f, --form-feed`	Oddzielaj strony znakiem FF (form feed), zamiast pustych linii.
`-h "NAGŁÓWEK"`	Własny nagłówek zamiast nazwy pliku/czasu.
`-l NUM`	Długość strony w wierszach (domyślnie ok. 66).
`-w NUM`	Szerokość strony w znakach (domyślnie ok. 72).
`-o NUM`	Lewy margines (wcięcie) o `NUM` spacjach.
`-s[ZNAK]`	Separator między kolumnami (domyśl. spacje). Np. `-s\|`.
`-d, --double-space`	Podwójne odstępy między wierszami.
`-n[SEP[DIG]]`	Numeruj wiersze; opcj. separator `SEP` (np. `:`) i szerokość `DIG` (np. `-n:4`).
`-NNUM`	Ustaw początkowy numer wiersza (z `-n`).
`-J`	Nie dziel długich wierszy — zawijaj bez rozbijania słów (w niektórych implementacjach BSD).

Uwaga: Zestaw opcji i domyślne wartości mogą się różnić między GNU coreutils a BSD/macOS/BusyBox. Sprawdź man pr na danej platformie.

Przykłady użycia

# 1) Układ w 2 kolumnach, własny nagłówek, szerokość 100, podgląd w less
pr -2 -h "Raport tygodniowy" -w 100 raport.txt | less
# Efekt: czytelny podgląd, węższe kolumny mieszczą się na ekranie.

# 2) Druk tylko stron 3–5 długiego pliku
pr +3:5 długi_plik.txt | lpr
# Efekt: do drukarki trafi tylko zakres stron.

# 3) Złączenie dwóch plików równolegle w kolumnach (porównanie wersji)
pr -m -t wersja1.txt wersja2.txt | less -S
# Efekt: kolumna 1 = plik1, kolumna 2 = plik2; bez nagłówków, wygodne do diffu „na oko”.

# 4) Numerowanie wierszy z separatorem dwukropka i szerokością 4 cyfr
pr -n:4 -w 90 README.md | less
# Efekt: numer linii w polu 4‑znakowym (np. "  12:").

# 5) Kolumny w poprzek i niestandardowy separator pionowej kreski
pr -3 -a -s'|' -w 120 dane.txt | less -S
# Efekt: wiersze rozkładane w poprzek kolumn; kolumny oddzielone '|'.

# 6) Wcięcie 4 spacje i rozdział stron znakiem form feed (dla klasycznych drukarek)
pr -o 4 -F dokument.txt > sformatowany.txt
# Efekt: każda nowa strona zaczyna się od FF; przydatne dla niektórych sterowników/lpr.

Uwagi

Domyślne nagłówki: zawierają zwykle datę/godzinę, nazwę pliku (lub stdin) i numer strony.
Różne systemy, różne drobiazgi: macOS/BSD mogą mieć dodatkowe/nieco inne opcje (np. zachowanie -J). GNU pr bywa bardziej przewidywalny w skryptach na Linuksie.
Szerokość/łamanie: Przy zbyt małej -w część linii zostanie zawinięta. Do poziomego przewijania w podglądzie użyj less -S.
Kolumny a dane tabelaryczne: pr jest do składu tekstu, nie do justowania CSV. Do tabel użyj column -t, rs, paste lub narzędzi tekstowych.
Druk: Typowy potok do drukarki: pr [opcje] plik | lpr. Do PDF użyj systemowego „wydrukuj do PDF”.

Najczęściej spotykane błędy i jak je naprawić

Błąd / Komunikat	Przyczyna	Rozwiązanie
`pr: illegal option -- <x>` / `unrecognized option`	Różnice implementacji (GNU vs BSD) lub literówka	Sprawdź `man pr` na swoim systemie; dobierz właściwy odpowiednik lub usuń nieobsługiwaną opcję.
`page width too narrow` / ucięte linie	Za małe `-w` dla treści/kolumn	Zwiększ `-w`, zmniejsz liczbę kolumn, wyłącz numerowanie, użyj `less -S`.
Nieprawidłowy zakres `+P:Q`	Zły format lub P>Q	Podaj liczby całkowite, zachowaj `P ≤ Q`; użyj samego `+P` aby zacząć od strony P.
Dziwny układ kolumn	Brak `-a` albo niewłaściwy separator	Dodaj `-a` dla wypełniania w poprzek lub `-s'	'` jako separator.
Brak polskich znaków w wydruku	Zły font/kodowanie w ścieżce drukowania	Upewnij się, że `LC_CTYPE`/`LANG` i sterownik drukarki obsługują UTF‑8; ewentualnie użyj innego filtra.

Linki i źródła

man pr (GNU coreutils) – strona podręcznika.
GNU Coreutils – pr – oficjalny podręcznik online.
FreeBSD pr(1) – wariant *BSD/macOS.
BusyBox pr – implementacja w BusyBox (opcje mogą się różnić).