export

export – wbudowane polecenie powłok Bourne‑podobnych umożliwiające oznaczenie zmiennych tak, aby zostały przekazane do środowiska procesów potomnych.
Kluczowe zastosowania: konfiguracja ścieżek (PATH), ustawienia lokalizacji (LANG), parametrów aplikacji (JAVA_HOME) w skryptach i sesjach.
Dostępne w Bash, Dash, Zsh, Ksh, BusyBox sh i większości powłok POSIX.

Składnia

export [opcje] [nazwa[=wartość] ...]

Bez argumentów (lub z -p) wypisuje wszystkie aktualnie wyeksportowane zmienne.
Można łączyć wiele par nazwa=wartość w jednym wywołaniu.

Parametry

Parametr	Opis
`nazwa=wartość`	Definicja lub modyfikacja zmiennej środowiskowej i natychmiastowe jej eksportowanie.
`-p`	Wypisz w formacie `declare -x` listę wszystkich zmiennych oznaczonych do eksportu.
`-n nazwa`	Usuń flagę eksportu dla wskazanej zmiennej, nie usuwając jej wartości.
`-f`	Eksportuj nazwaną funkcję powłoki (Bash, Ksh).
`--help`	Krótka pomoc online (w Bash `help export`).

Przykłady użycia

# Dodaj katalog do PATH i udostępnij go wszystkim procesom potomnym
export PATH="$PATH:/opt/mój_bin"

# Ustaw domyślny edytor i natychmiast uruchom vim, który dziedziczy zmienną
export EDITOR=vim
vim plik.txt

# Wyświetl listę wszystkich wyeksportowanych zmiennych w bieżącej sesji
export -p

# Wyłącz eksport zmiennej DEBUG, lecz pozostaw ją w powłoce
export -n DEBUG

# Eksportuj funkcję do subshelli (tylko Bash/Ksh)
myfunc() { echo "Hello $1"; }
export -f myfunc

Pierwszy przykład modyfikuje ścieżkę wykonywalnych plików użytkownika.
Drugi pokazuje typowe ustawienie preferowanego edytora i natychmiastowe jego użycie.
Trzeci służy do diagnostyki i debugowania środowiska.
Czwarty demonstruje usuwanie flagi eksportu – procesy potomne nie odziedziczą zmiennej.
Piąty umożliwia przekazywanie funkcji shellowych do subshelli lub przez env -i bash -c ....

Uwagi

export modyfikuje wyłącznie środowisko bieżącej powłoki i jej potomków; proces nadrzędny (np. terminal) nie otrzyma zmian po zakończeniu skryptu.
Nazwy zmiennych muszą zaczynać się literą lub podkreśleniem i mogą zawierać cyfry; znaki specjalne są zabronione.
W Bash opcja set -a automatycznie eksportuje wszystkie nowo zadeklarowane zmienne – przydatne w plikach konfiguracyjnych, lecz może prowadzić do zanieczyszczenia środowiska.
Wartości z odstępami wymagają cudzysłowów lub apostrofów: export TITLE="Moja aplikacja".
Funkcje eksportowane różnią się między powłokami; w Dash i BusyBox nie są wspierane.

Najczęściej spotykane błędy i jak je naprawić

Błąd / Komunikat	Przyczyna	Rozwiązanie
`export: not valid identifier`	Niepoprawna nazwa zmiennej (np. zaczyna się cyfrą lub zawiera `-`)	Zmień nazwę na zgodną z POSIX, np. `MY_VAR`
Zmienna nie widoczna w skrypcie podrzędnym	Zapomniano użyć `export` lub wywołano po uruchomieniu procesu	Eksportuj przed uruchomieniem programu: `export VAR=value && cmd`
Funkcja nie przekazana	Powłoka docelowa nie obsługuje `export -f`	Użyj Bash lub przekaz skrypt zamiast funkcji

Linki i źródła

man bash – Builtins – oficjalna dokumentacja wbudowanych poleceń.
GNU Bash Reference Manual – Environment – szczegóły dotyczące środowiska i eksportu.
POSIX Specification – Shell Command Language §2.9.1 – standard definiujący export.