dd

dd – program do bezpośredniego odczytu/zapisu bloków danych, umożliwiający tworzenie obrazów dysków, klonowanie partycji, wykonywanie kopii zapasowych MBR/GPT, testy wydajności I/O oraz masowe wypełnianie danymi (/dev/zero, /dev/random).
Obsługuje konwersję formatów (np. endianness, ASCII ↔ EBCDIC), wyrównywanie bloków oraz potokowanie do/z innych narzędzi.
Dostępny w pakiecie GNU coreutils praktycznie we wszystkich dystrybucjach Linuksa, macOS, BSD oraz w środowiskach POSIX.

Składnia

dd if=<wejście> of=<wyjście> [opcje]

if= – plik lub urządzenie wejściowe (domyślnie stdin).
of= – plik lub urządzenie wyjściowe (domyślnie stdout).
Opcje podawane są w postaci param=wartość bez spacji.

Parametry

Parametr	Opis
`if=<plik>`	Źródło danych do odczytu.
`of=<plik>`	Miejsce zapisu danych.
`bs=<N>`	Jednolity rozmiar bloku we/wy (np. `1M`).
`ibs=<N>`	Rozmiar bloku przy odczycie (ignoruje `bs`).
`obs=<N>`	Rozmiar bloku przy zapisie (ignoruje `bs`).
`count=<N>`	Liczba bloków do skopiowania.
`skip=<N>`	Pomija `N` bloków wejściowych przed kopiowaniem.
`seek=<N>`	Pomija `N` bloków wyjściowych (przesuwa offset).
`conv=<lista>`	Konwersje (np. `noerror`, `sync`, `fdatasync`, `ucase`).
`status=<tryb>`	Poziom informacji (`none`, `noxfer`, `progress`).
`iflag/oflag=<flagi>`	Parametry urządzeń (np. `direct`, `sync`, `fullblock`).

Przykłady użycia

# 1. Utworzenie bootowalnego pendrive z obrazu ISO
sudo dd if=archlinux.iso of=/dev/sdX bs=4M status=progress conv=fsync

# 2. Backup pierwszego sektora (MBR)
sudo dd if=/dev/sda of=mbr.img bs=512 count=1

# 3. Test prędkości zapisu na dysku NVMe
sudo dd if=/dev/zero of=/mnt/test.img bs=1G count=2 oflag=direct status=progress

Uwagi

Ryzyko utraty danych: Niepoprawne wskazanie of= może nadpisać ważne dane – zawsze sprawdź nazwę urządzenia (lsblk, fdisk -l).
Uprawnienia: Dostęp do urządzeń blokowych wymaga uprawnień roota (sudo).
Wydajność: Większy bs zmniejsza liczbę operacji sys‑call, ale zużywa więcej RAM; oflag=direct omija cache.
Synchronizacja: Użyj conv=fdatasync lub oflag=sync by wymusić zapis na dysk przed zakończeniem.

Najczęściej spotykane błędy i jak je naprawić

Błąd / Komunikat	Przyczyna	Rozwiązanie
`dd: failed to open '/dev/sdX': Permission denied`	Brak uprawnień do urządzenia blokowego	Uruchom polecenie z `sudo`.
`dd: failed to open '/dev/sdX': No such file or directory`	Zła nazwa urządzenia	Zweryfikuj identyfikator dysku (`lsblk`).
`dd: writing '/dev/sdX': No space left on device`	Urządzenie docelowe za małe	Zmień `of=` na większy dysk lub ogranicz `count=`.
Operacja bardzo wolna	Mały rozmiar bloku, zapis przez cache	Zwiększ `bs=` oraz dodaj `oflag=direct`.

Linki i źródła

man dd – oficjalna dokumentacja.
GNU coreutils – dd – pełny manual online.
ArchWiki: dd – praktyczne poradniki.