date

date – standardowe narzędzie Unix/Linux służące do prezentowania bieżącego czasu systemowego oraz zmiany daty i czasu.
Obsługuje formatowanie wyjścia według wzorca (+FORMAT), parsowanie dat względnych (-d), tryb UTC (-u) oraz ustawianie zegara systemowego (-s, wymaga uprawnień roota).
Dostępne w większości dystrybucji Linuksa, macOS, BSD, a także w środowiskach POSIX‑owych.

Składnia

date [opcje] [+FORMAT]

date [opcje] -s/--set "<data>"  # wymaga sudo

Wywołanie bez argumentów wyświetla bieżącą datę wg lokalnych ustawień.
+FORMAT pozwala definiować własny układ wyjścia zgodny z strftime(3).
Przy ustawianiu czasu konieczny jest tryb administracyjny lub polecenie hwclock dla zegara sprzętowego.

Parametry

Parametr	Opis
`+FORMAT`	Szablon formatujący wynik (np. `"%Y-%m-%d %H:%M:%S"`).
`-u, --utc, --universal`	Wyświetla/ustawia czas w UTC.
`-R, --rfc-2822`	Formatuje datę zgodnie z RFC 2822 (np. nagłówki e‑mail).
`-I[=LEVEL]`	ISO 8601 (domyślnie data, `hours`, `minutes`, `seconds`).
`-d, --date="<wartość>"`	Wyświetla datę podaną w słownym zapisie (np. `"next Fri"`).
`-s, --set="<wartość>"`	Ustawia datę/czas systemowy (root).
`--debug`	Pokazuje szczegóły parsowania daty (diagnostyka).
`-r <plik>`	Zwraca czas ostatniej modyfikacji wskazanego pliku.

Przykłady użycia

# Domyślne wyświetlenie daty i czasu lokalnego
date

# Format: RRRR-MM-DD HH:MM:SS
date "+%Y-%m-%d %H:%M:%S"

# Czas UTC w formacie ISO 8601
date -u -Iseconds

# Daty względne – kolejny piątek
date -d "next Friday" "+%d.%m.%Y"

# Ustawienie systemowego czasu (wymaga sudo)
sudo date -s "2025-08-08 14:00:00"

Uwagi

Uprawnienia: Do modyfikowania czasu potrzebne są uprawnienia administratora; w systemach z systemd preferowane jest timedatectl.
Strefy czasowe: Wyświetlanie bazuje na zmiennej środowiskowej TZ oraz plikach /usr/share/zoneinfo.
Zegar sprzętowy: Po zmianie czasu warto zsynchronizować zegar RTC (hwclock --systohc).

Najczęściej spotykane błędy i jak je naprawić

Błąd / Komunikat	Przyczyna	Rozwiązanie
`date: invalid date 'foo'`	Niepoprawny ciąg w `-d`/`-s`	Użyj poprawnego formatu lub cudzysłowów, np. `"2025‑08‑08"`.
`date: cannot set date: Operation not permitted`	Brak uprawnień	Uruchom z `sudo` lub zaloguj się jako root.
Niezgodność czasu systemowego i sprzętowego	RTC nie zaktualizowany	Wykonaj `sudo hwclock --systohc`.

Linki i źródła

man date – oficjalna dokumentacja.
GNU coreutils – date – pełny manual online.
CheatSheet: date – praktyczne przepisy.